Είναι 26 Δεκεμβρίου, και το γενικότερο κλίμα για το επικείμενο τέλος του 2016 είναι μάλλον πανηγυρικό. Το νοσταλγικό «Πάει ο παλιός ο χρόνος» φαίνεται πως έχει αντικατασταθεί με το χάσταγκ #fu2016.
Δεν είναι να τον κατηγορείς τον κοσμάκη. Το 2016 μας έφερε το Ντόναλντ Τραμπ, και σε αντάλλαγμα πήρε το Ντέιβιντ Μπόουι, τον Άλαν Ρίκμαν, τον Πρινς, το Λέοναρντ Κοέν, τον Phife Dawg, το Ρικ Παρφιτ, τη Φράνκα Σοτσάνι, μόλις χθες τον Τζορτζ Μάικλ, την Κάρι Φίσερ*, και, σαν να μην έφταναν αυτοί, πήρε μια ολόκληρη ομάδα ποδοσφαίρου, μια ολόκληρη χορωδία, το Μοχάμεντ Άλι, και δεν αναφέρω καν μια σειρά από άλλους αγαπημένους, που πέθαναν πλήρεις ημερών (ναι, το ξέρω πως ανέφερα σε άλλη κατηγορία το Λέοναρντ Κοέν, αλλά σε παρακαλώ τώρα… Σε παρακαλώ), όπως ο Τζιν Γουάιλντερ, η Χάρπερ Λι και άλλοι.
Μέσα στο γενικότερο #fu2016, όμως, υπήρξαν και εκείνοι οι πιο… ψύχραιμοι, να τους πω; Εκείνοι που ανακαλούσαν τα πλήθη στην τάξη, υποστηρίζοντας πως αδίκως κατηγορούμε τη χρονιά, μιας και στην πραγματικότητα δεν έγινε και τίποτα που δεν γίνεται κάθε χρόνο. Έγινε σχεδόν μόδα, λεει, να καταλογίζουμε άνευ προηγουμένου θανατικό στο 2016, αφού διάσημοι πεθαίνουν κάθε χρόνο, ο κόσμος γερνάει, είναι φυσικό.
Καθίσαμε και το σκεφτήκαμε και, φυσικά, έχουν δίκιο κι αυτοί. Κόσμος πεθαίνει κάθε χρόνο. Τι έκανε το 2016 να μείνει στη συλλογική συνείδηση σχεδόν ως ο δολοφόνος των διασήμων; Τι έκανε τη φετινή χρονιά να αποκτήσει δικό της χάσταγκ και όποιον έπαιξε έστω ένα ρολάκι σε κάποια μικρή ταινία να τρέμει κάθε φορά που βήχει λίγο παραπάνω ή νιώθει ένα πονάκι εκεί αριστερά;
Μια ματιά σε προηγούμενα έτη δείχνει πως και άλλες χρονιές χύσαμε μαύρο δάκρυ για μεγάλα ονόματα. Το 2015 πήρε μαζί του μεγάλα ονόματα, όπως ο Λέμι, ο Λέοναρντ Νίμοϊ ή ο Κρίστοφερ Λι (πλήρεις ημερών αμφότεροι – περισσότερο βέβαια ο Λι – αλλά και πάλι…), η Νάταλι Κόουλ, ο Ομάρ Σαρίφ…
Ο Φίλιπ Σίμουρ Χόφμαν ήταν μόλις 46 όταν πέθανε το 2014, και λίγο αργότερα όταν στα 63 του αυτοκτόνησε ο Ρόμπιν Γουίλιαμς σαν να σταμάτησε ο χρόνος. Στα 70 του ο Τζο Κόκερ και στα 71 του ο Μπομπ Χόσκινς είχαν ακόμη πολλά να δώσουν, εξίσου, όμως, νιώσαμε την απώλεια των Όσκαρ ντε λα Ρέντα, της Λορέν Μπακόλ, της Μάγια Αγγέλου και της Σίρλεϊ Τεμπλ.
Πολλοί πανηγύρισαν όταν πέθανε η Μάργκαρετ Θάτσερ, το 2013, κανείς, όμως, δεν πανηγύρισε όταν πέθανε ο Ρέι Μάνζαρεκ των Doors, σε ηλικία 74 ετών ή ο Νέλσον Μαντέλα. Σοκ ήταν ο θάνατος των Λου Ριντ, Τζέιμς Γκαντολφίνι, Τομ Κλάνσι. Πιο πολύ, όμως, σόκαρε ο θάνατος του Πολ Γουόκερ, σε ηλικία μόλις 40 ετών.
Το 2012 στιγματίστηκε από το θάνατο της Γουίτνεϊ Χιούστον, το ξέρεις, όμως, ότι έκλαψες λίγο και για τους Ρέι Μπράντμπερι, Άντι Γκρίφιθ (ναι, ο Μάτλοκ) και Έτα Τζέιμς.
Ήταν το 2011 όταν πέθαναν η Έιμι Γουάινχάουζ, η Ελίζαμπεθ Τέιλορ και ο Γκιλ Σκοτ – Χέρον, ο Στιβ Τζομπς αλλά και η Τσίτα, ναι, η Τσίτα του Ταρζάν. Και ο Τζακ Κεβόρκιαν, βέβαια, ο αμφιλεγόμενος γιατρός, που φυλακίστηκε για τις υποβοηθούμενες αυτοκτονίες ασθενών με μη ιάσιμες ασθένειες.
Η Ρου ΜακΚλάναχαν, ο Λέσλι Νίλσεν, ο Ντένις Χόπερ και ο Γκάρι Κόουλμαν, ο Κόρι Χέιμ, ο Τζ. Ντ. Σάλιντζερ και ο Μπλέικ Έντουαρντς όλοι πέθαναν το 2010.
Το 2009 ξεκίνησε με το θάνατο του γιου του Τζον Τραβόλτα και της Κέλι Πρέστον, Τζετ, και δεν συνέχισε καλύτερα. Η Μπι Άρθουρ, ο Ντέιβιντ Κάραντάιν, ο Τζον Χιουζ, η Μπρίτανι Μέρφι, ο Τζον Άπντάικ, ήταν μερικοί από εκείνους που «μας άφησαν», με αποκορύφωμα τους Πάτρικ Σουέιζι, Φάρα Φόσετ, Μάικλ Τζάκσον.
Πηγαίνοντας λίγο πιο πίσω, το 2008 είδαμε να πεθαίνουν οι Χιθ Λέτζερ και Τσάρλτον Χέστον, Αρθουρ Σ. Κλάρκ, Σίντνεϊ Πόλοκ και Μπο Ντίντλι, Εστέλ Γκέτι, Άιζαακ Χέιζ και Μπέρνι Μακ και φυσικά ο Πολ Νιούμαν, ενώ δέκα χρόνια πριν, το 2007, άφησαν το μάταιο τούτο κόσμο ο Λουτσιάνο Παβαρότι, ο Ίνγκμαρ Μπέργκμαν, ο Μαρσέλ Μαρσό, ο Άικ Τέρνερ, και φυσικά ο Κερτ Βόνεγκατ και η Άννα Νικόλ Σμιθ.
Αφού λοιπόν έχουν δίκιο αυτοί οι ψύχραιμοι, ότι κάθε χρόνο πεθαίνουν διάσημοι, τότε γιατί βρίζουμε και καταριόμαστε το 2016, με χάσταγκ και στάτους στο Facebook, με αναρτήσεις και θέματα (ό,τι δηλαδή πιο δυνατό και καταγγελτικό έχει η σημερινή κοινωνία, thankyouverymuch);
Ίσως γιατί κανείς δεν είπε πως οι θάνατοι των διάσημων ανθρώπων είναι μόνο φετινό φαινόμενο. Αλήθεια το λέω, το ορκίζομαι, κανείς δεν ισχυρίστηκε πως το 2016 ανακαλύφθηκε ο θάνατος.
Είναι τα νούμερα και η ένταση των συναισθημάτων που διαφέρουν φέτος.
Ας δούμε κάποια στατιστικά.
Παίρνοντας σαν ορθές (επειδή τις τσεκάραμε, ναι) τις λίστες του Fiftiesweb, στις οποίες περιλαμβάνονται, όχι όλοι οι θάνατοι των υπό εξέταση ετών (για όνομα…) αλλά εκείνοι ατόμων διάσημων και ημι-διάσημων, καταλήγουμε στα εξής:
Από το 2007 έως το 2012, ένας αριθμός γύρω στο 60-70 θάνατοι το χρόνο ήταν το φυσιολογικό. Οι περισσότεροι που πέθαναν ήταν το 2011, όταν έφυγαν από το μάταιο τούτο κόσμο 85 άνθρωποι. Το 2013 πέθαναν ξαφνικά 91 άνθρωποι και όλοι τότε κάναμε λόγο για «μακελειό». Περίπου στα ίδια επίπεδα κινήθηκαν οι αριθμοί και το 2014 (86) και 2015 (90).
Και μετά ήρθε το 2016, με 135 θανάτους. Αυτό, για όσους αγαπάτε τους αριθμούς και τα στατιστικά (και, κακά τα ψέματα, στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια αυτά μας αρέσουν), αντιστοιχεί σε μια αύξηση 50%.
Και αν θέλουμε να δούμε και κάποια από αυτά τα ονόματα, τότε θα καταλάβουμε πως, εκτός από τη συχνότητα των θανάτων, είναι και η τραγικότητά τους, και το πόσο κοντά ήταν αυτοί οι άνθρωποι στις καρδιές του κοινού, που προκάλεσε αυτή τη σωρευτική θλίψη και αγανάκτηση.
8 Ιανουαρίου – David Bowie – 69 ετών
14 Ιανουαρίου – Alan Rickman – 69 ετών
18 Ιανουαρίου – Glen Frey (The Eagles) – 67 ετών
19 Φεβρουαρίου – Harper Lee – 89 ετών
8 Μαρτίου – Sir George Martin – 90 ετών
16 Μαρτίου – Frank Sinatra Jr. – 72 ετών
22 Μαρτίου – Phife Dawg – 45 ετών
21 Απριλίου – Prince – 57 ετών
3 Ιουνίου – Muhammad Ali – 74 ετών
29 Αυγούστου – Gene Wilder – 83 ετών
7 Νοεμβρίου – Leonard Cohen – 82 ετών
13 Δεκεμβρίου – Alan Thicke – 69 ετών
15 Δεκεμβρίου – Craig Sager – 65 ετών
22 Δεκεμβρίου – Franca Sozzani – 66 ετών
25 Δεκεμβρίου – George Michael – 53 ετών
27 Δεκεμβρίου – Carrie Fisher – 60 ετών
Όταν σε αυτά προσθέσουμε και τα δύο τραγικά αεροπορικά δυστυχήματα, που «έσβησαν από το χάρτη» μια ποδοσφαιρική ομάδα (τη Σαπεκοένσε) και μια χορωδία (του Κόκκινου Στρατού), τότε μπορούμε να πούμε και με τη στήριξη των στατιστικών στοιχείων, πως δεν είναι πια αυθαίρετος ο χαρακτηρισμός του 2016 ως μια από τις χειρότερες χρονιές αναφορικά με τους θανάτους των σελέμπριτι.
Προς το παρόν, απομένουν στον εν λόγω χρόνο άλλες πέντε ημέρες. Ας ελπίσουμε πως τα χειρότερα έχουν τελειώσει και από του χρόνου θα επιστρέψουμε σε πιο… φυσιολογικούς ρυθμούς.
Disclaimer: Όλοι οι αριθμοί, είτε αυτό αναφέρεται είτε όχι, αφορούν τους θανάτους γνωστών / διάσημων ατόμων.
Update: Δύο μέρες μετά από τη συγγραφή αυτού του άρθρου πέθανε ΚΑΙ η Κάρι Φίσερ. Είμαστε απαρηγόρητοι.
*Που ό,τι κι αν ακούσατε πως τη σκότωσε, στην πραγματικότητα πνίγηκε στο φεγγαρόφωτο, στραγγαλισμένη από το σουτιέν της.
