Πέθανε ο ιερέας – σύμβολο της Ματωμένης Κυριακής

4313

Αποτέλεσε μια από τις πιο ισχυρές εικόνες της σφαγής της Ματωμένης Κυριακής, στο Ντέρι της Βόρειας Ιρλανδίας, το 1972: ο πάτερ Έντουαρντ Ντέιλι, με υψωμένο το λευκό ματωμένο μαντίλι του, ελαφρώς σκυμμένος για να αποφύγει τις σφαίρες που πετούν πάνω από το κεφάλι του, καθώς μεταφερόταν ο θανάσιμα τραυματισμένος 17χρονος Τζάκι Ντάντι, που λεπτά αργότερα εξέπνευσε.

Στις 30 Ιανουαρίου 1972 ο βρετανικός στρατός άνοιξε πυρ εναντίον του άοπλου πλήθους, που είχε συγκεντρωθεί για να διαδηλώσει υπέρ της ειρήνης και κατά της χωρίς δίκη φυλάκισης πολιτών που είχαν συλληφθεί μαζικά για συμμετοχή στον IRA, κατά τη διάρκεια των «Ταραχών». Τη μέρα εκείνη, που έμεινε γνωστή ως Ματωμένη Κυριακή, σκοτώθηκαν 14 άνθρωποι, στη συντριπτική τους πλειοψηφία ανήλικοι και νέα παιδιά, και τραυματίστηκαν δεκάδες. Οι περισσότεροι νεκροί και τραυματίες είχαν πυροβοληθεί στην πλάτη, καθώς επιχειρούσαν να απομακρυνθούν από τη γραμμή πυρός, ενώ άλλους οι σφαίρες τους βρήκαν καθώς προσπαθούσαν να βοηθήσουν νεκρούς και τραυματίες.

Σε εκείνη την τρομακτική επίδειξη σκληρότητας και ισχύς του βρετανικού στρατού, ο ιερέας Έντουαρντ Ντέιλι, ο οποίος αργότερα έγινε επίσκοπος του Ντέρι και για δεκαετίες υποστήριξε τη μη βία και την ειρήνη, ήταν από τις πρώτες – και εμφανώς η πιο πιστευτή φωνή – της αθωότητας του πλήθους. Ήταν ένας από τους πρώτους που υποστήριξε σθεναρά την αλήθεια που έζησε, ότι, δηλαδή, κανείς από τους συγκεντρωμένους δεν επιτέθηκε με κανέναν τρόπο στο στρατό και ότι ο βρετανικός στρατός άνοιξε πυρ – και μάλιστα με ζωντανά πυρά – απολύτως αναίτια.

«Αποκαλούνται στρατός», είπε ήδη από την πρώτη ημέρα μιλώντας στο BBC. «Ήταν η απόλυτη ντροπή. Πυροβολούσαν προς όλες τις κατευθύνσεις. Κανείς δεν πυροβόλησε προς εκείνους, μπορώ να το πω με απόλυτη σιγουριά, γιατί ήμουν εκεί. Ο κόσμος έτρεχε προς όλες τις κατευθύνσεις. Οι περισσότεροι είχαν τις πλάτες τους γυρισμένες προς [το στρατό], κι εκείνοι απλά άνοιξαν πυρ». Αυτή ήταν η δήλωσή του στο βρετανικό μέσο ενημέρωσης τη μέρα της σφαγής, μια δήλωση που ερχόταν σε ευθεία αντίθεση με τα όσα είχε υποστηρίξει ο βρετανικός στρατός, ότι, δηλαδή, το πλήθος εξαπέλυσε επίθεση με όπλα και βόμβες.

daly1Η μέρα εκείνη άλλαξε τη ζωή του Έντουαρντ Ντέιλι, ο οποίος αφιερώθηκε, τόσο στον αγώνα του για ειρήνη, όσο και για τη δικαίωση όσων συνελήφθησαν σωρηδόν, χωρίς λόγο ή αποδείξεις, κατά τη διάρκεια των «Ταραχών». Ανάμεσά τους, οι Έξι του Μπέρμιγχαμ, που καταδικάστηκαν άδικα για δύο βομβιστικές επιθέσεις σε παμπ και πέρασαν πάνω από 15 χρόνια στη φυλακή (υπόθεση την οποία πραγματεύεται η ταινία Εις το όνομα του πατρός με το Ντάνιελ Ντέι Λιούις) πριν αποκαλυφθεί η αλήθεια, ότι, δηλαδή, ήταν αθώοι.

Χρειάστηκε να περάσουν 38 χρόνια, για να φτάσει, το 2010, το πόρισμα της Έκθεσης Saville, που καταλήγει στο συμπέρασμα ότι οι σκοτωμοί της Ματωμένης Κυριακής ήταν τελείως «αναίτιοι» και «αδικαιολόγητοι». Ότι όλοι όσοι πυροβολήθηκαν ήταν άοπλοι, ότι κανένας δεν αποτελούσε απειλή, ότι ουδέποτε ρίχτηκαν βόμβες και ότι οι Βρετανοί στρατιώτες που ανακρίθηκαν «εν γνώσει τους ψευδομαρτύρησαν» για να δικαιολογήσουν τα όσα έγιναν. Η έκθεση ήρθε σαν δικαίωση τόσο για τον Έντουαρντ Ντέιλι, όσο και για τους νεκρούς της Ματωμένης Κυριακής. «Είπα τότε ότι όλοι αυτοί οι άνθρωποι δολοφονήθηκαν, και τότε πολλοί δεν με είχαν πιστέψει. Ελπίζω ότι τώρα θα με πιστέψουν», είχε δηλώσει ο πατέρας Ντέιλι μετά από τη δημοσιοποίηση της Έκθεσης.

Το ματωμένο μαντήλι του Ντέιλι εκτίθεται στο μουσείο του Ντέρι που είναι αφιερωμένο στη σφαγή εκείνης της ημέρας και σε όσους έχασαν τη ζωή τους.

Στα 39 του, ο Έντουαρντ Ντέιλι έγινε σύμβολο του αγώνα των Ιρλανδών και του αγώνα υπέρ της ειρήνης και της αλήθειας. Το πρωί της Δευτέρας, δικαιωμένος, ο Έντουαρντ Ντέιλι πέθανε σε ηλικία 82 ετών.